“Ah, bakın, tamam, kraliçeler kraliçesi üzerine bir şey okumak istiyorum, hani sizin bir bardağa, bir kurşun kaleme değmez dediğiniz o beşeriyet ideali üzerine, yani Sistine Madonnası üzerine…” Ecinniler, Fyodor Mihailoviç Dostoyevski Yazı dizimizin bir önceki bölümünde Rafael Odaları’nda kalmıştık. Devam edelim. Stanza di Eliodoro Rafael Odaları’ndan ilki olan Stanza della Segnatura’nın resmedilmesinde sona gelinmişken Papa […]
25
“Burada Rafael yatıyor, yaşarken, doğa, “o beni yenecek” diye korkardı, öldükten sonra ise, “ben de onunla öleceğim” diye korktu.” Rafael’in mezar taşı yazısı, Pietro Bembo, İtalyan bilgin, şair, edebiyat teorisyeni Rafael hangi müzisyene benzer? Rafael’in doğduğu 1483 yılı dolaylarında Urbino Dükalığı, küçük olmasına karşın Rönesans’ın merkezlerinden biriydi. Rafael’in babası Giovanni Santi bu kentte önemli bir […]
15
Yeter yeter yeter! Daha fazla anlatmayın! Hepsini tek seferde özetleyin! Tanrı İtalya’yı, Michelangelo’nun çizimlerinden yarattı deyin!” İtalya’yı gezen Amerikalı turist grubuna sürekli “Michelangelo şu eseri yaptı, bu binayı tasarladı, vb.” denmesi üzerine bir turistin rehbere tepkisi, Mark Twain’in “Innocents Abroad” kitabından Kırk yıl süren anıt mezar Yazı dizimizin bir önceki bölümünde anlatıldığı üzere, Sistine Şapeli’nin […]
30
“Sistine Şapeli görülmeden, bir insanın neler başarabileceğiyle ilgili sağlıklı bir fikre varılamaz.” Johann Wolfgang von Goethe, Alman edebiyatçı Eski tip romantik sosyalist En sevdiğiniz sinema oyuncusu kimdir? Benimki Marcello Mastroianni. Ölümünün üzerinden neredeyse çeyrek yüzyıl geçtikten sonra, sinemaya özel ilgisi olanlar dışında, günümüz izleyicisi onu belki de pek tanımaz. Ama bu yıllar benim için bir […]
21
“Doğa, güzelliği, onu çıkarma yeteneğine sahip sanatçı için tutar.” Albrecht Dürer Nürnberg adında bir kent 20. yüzyılda Nürnberg şehrinin sicilinin temiz olduğunu söyleyemeyiz. Nazi Partisi’nin yıllık toplantıları, Hitler’e göre “Alman şehirlerinin en Almanı” olan bu kentte yapılmış, “Nürnberg Yasaları” olarak bilinen ırkçı kanunlar burada kararlaştırılmıştı. Hitler ve Nazi Partisi’nin gövde gösterisi, Eylül 1934 Nitekim Nazi […]
27
“En asil zevk, anlamanın sevincidir.” Leonardo da Vinci Dehaların dehası İnsanlar sıralamayı sever. Elimize geçirdiğimiz hiçbir şey bundan kurtulamaz. Mümkün olsa her şeyi sıralarız. Zaten sıralıyoruz da… Hangi takım şampiyon oldu, hangi at birinci geldi, sınavda en yüksek puanı kimin çocuğu aldı, en hızlı araba hangisi, en karlı şirket, en ağır hayvan, … Bunları belirlemek […]
24
“Bir sanatçı, belki de ilk ve son kez, Ortaçağ insanının yakasını hiçbir zaman bırakmayan korkuya somut ve elle tutulur bir biçim vermesini başarmıştı. Böyle bir yapıt, belki de ancak, eski fikirlerin hâlâ canlılığını koruduğu ve yeni sanatın, sanatçıya gördüğü şeyleri betimleme yöntemlerini vermiş olduğu bu dönemde yapılabilirdi. Belki Hieronymus Bosch cehennem resimlerinden birine, Jan van […]
31
“Botticelli bugün yaşasaydı, Vogue için çalışırdı.” Peter Alexander Ustinov, Oscar ödüllü oyuncu ve yazar Küçücük fıçıcık, içi dolu turşucuk Yazı dizimizin daha önceki bölümlerinde, Giotto’nun “Çarmıha Gerilme” ve Masaccio’nun “Kutsal Üçleme” gibi eserlerinin yer aldığı, Floransa’daki Santa Maria Novella Kilisesi’nden söz etmiştik. Santa Maria Novella, Floransa Bugün Floransa ana tren garının yanında olan ve “Firenze […]
26
“Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdanla donatılmışlardır, birbirlerine kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar.” İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde-1, 10 Aralık 1948 Uygar mısınız, barbar mı? Yazı dizimizin Giotto’yu anlattığımız bölümünde, Rönesans düşüncesinin nasıl yavaş yavaş oluştuğundan söz etmiştik. Bir önceki bölümde Jan van Eyck’le ara verdiğimiz Rönesans’ın gelişimine kaldığımız yerden devam […]
37
“Erken Hollandalı sanatçılardan van Eyck, Gent Sunak Panosu’nda, yeryüzünde ulaşılabilecek en üst seviyeye çıkmıştır; bu eser Olimpos’ta Zeus’un yanı başında durabilecek bir düzeydedir.” Georg Friedrich Wilhelm Hegel, Alman felsefeci Yağlıboyayı kim buldu? Bir önceki yazımızda değindiğimiz yazar Vasari’nin “En Büyük Ressam, Heykeltıraş ve Mimarların Yaşamları” isimli kitabında yağlıboyayı bulan kişi olarak Jan van Eyck gösterilir. […]
35
“Ama yalnız kaldığımda, kendimi “sanatçı” sayacak kadar utanmazlık etmiyorum. En azından kelimenin o büyük, eski anlamıyla düşünürsek: Giotto, Tiziano, Rembrandt, Goya büyük ressamlardı.” Pablo Picasso Adam olacak çocuk, koyun çizişinden belli olur Giorgio Vasari adında, 16. yüzyılda yaşamış bir ressam ve yazar, “En Büyük Ressam, Heykeltıraş ve Mimarların Yaşamları” adıyla yayınladığı kitabı aracılığıyla sanat tarihi […]
26
“Zanaat uzun, hayat kısa.” Hipokrat Resmin doğuşu Resmin tarihi çok gerilere, daha yazının bulunmadığı, hatta insanların yerleşik hayata dahi geçmediği dönemlere kadar uzanır. Bu nedenle ilk resimlerin hangi amaçla yapıldığını net olarak söyleyebilmek mümkün değildir. Bununla birlikte, çizilenlerin hayvanlar ve av sahneleri olması, resimlerin büyülerde kullanılmak üzere yapıldığının düşünülmesine neden olmaktadır. Çünkü günümüzde ilkel yaşam […]
35
“Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” Mustafa Kemal Atatürk Yetenek meselesi Bazı insanlar sanatçıdır: kimi beste yapar, kimi resim çizer, kimi dans eder… Doğuştan getirdiği yeteneklerini uygun şartlarla birleştirebilen şanslı azınlık. Pek çok insanın yeteneği ise hiçbir zaman su yüzüne çıkmaya fırsat bulamaz. Mozart 18. yüzyılda Viyana’da değil de Tibet’in dağlarında ya […]
48